Παιδί και ηλεκτρονικά παιχνίδια

Καλωσορίζοντας την γενιά των Video Games

Μεγαλώνετε έναν λάτρη των ηλεκτρονικών παιχνιδιών; Φοβάστε για τις συνέπειες που  θα έχει  αυτή του η συνήθεια, τόσο στην προσωπικότητα όσο και στην κοινωνική του συμπεριφορά; Είναι λογικό, με όλα όσα λέγονται και γράφονται γύρω από την νέα "baby sitter" του 21 αιώνα. Ηρεμήστε όμως. Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε κάποιες πληροφορίες και ιδέες που θα σας βοηθήσουν να συμβιώσετε αρμονικά με την γενιά των φανατικών οπαδών της νέας τεχνολογίας.

Ηλεκτρονικά παιχνίδια παγκοσμίως διαδεδομένα όπως το Super Mario και το Pac-Man, αποτελούν αγαπημένη συντροφιά των παιδιών μας. Σαν υπνωτισμένα μπροστά στην οθόνη, χάνουν την επαφή με την πραγματικότητα κι αυτό αναμφίβολα, μας προκαλεί αναστάτωση. Ωστόσο, παρά τα όσα έχουν γραφτεί κατά καιρούς για τις πολυάριθμες κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις των ηλεκτρονικών παιχνιδιών στα παιδιά, καιρός είναι να αναλογιστούμε και τα πλεονεκτήματα τους. Άλλωστε, όσο περίεργο κι αν σας φαίνεται, τα περισσότερα ηλεκτρονικά παιχνίδια δεν είναι τίποτα άλλο από απλά παιχνίδια που με την σωστή και υπό την επίβλεψη μας χρήση, διασκεδάζουν και απελευθερώνουν την φαντασία των παιδιών μας.

Τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών

Χωρίς να αμφισβητώ την πληθώρα των ερευνών που αποδεικνύουν τις αρνητικές επιπτώσεις των ηλεκτρονικών παιχνιδιών στα παιδιά μας, δεν μπορώ να παραβλέψω και τα πλεονεκτήματα τους, τα οποία συνοψίζονται στα εξής: 

1. Είναι μια αστείρευτη πηγή διασκέδασης και ψυχαγωγίας για τα παιδιά
2. Κάποια από αυτά είναι δημιουργικά και βοηθούν τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν την φαντασία τους.
3. Τονώσουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών κάθε φορά που καταφέρνουν έναν στόχο ή κερδίζουν.
4. Παιδοψυχολόγοι πιστεύουν πως συντελούν στην ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων και των διανοητικών λειτουργιών των παιδιών.
5. Όχι δεν γίνονται αντικοινωνικά. Τα παιδιά παίζουν με τους φίλους τους ή με μας τους ίδιους αφού τα περισσότερα από αυτά τα παιχνίδια επιτρέπουν την ταυτόχρονη συμμετοχή πολλών παιχτών.
6. Τα βοηθάει να εξοικειωθούν με την τεχνολογία και να την χρησιμοποιούν με μαεστρία. Έτσι, προετοιμάζονται για τον πρωταγωνιστικό ρόλο τους σε έναν αυστηρά τεχνολογικό κόσμο. 
7. Δεν είναι μόνο για αγόρια. Έρευνες αποδεικνύουν ότι η χρήση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών από κορίτσια οξύνει τις διανοητικές τους ικανότητες κυρίως σε θέματα στρατηγικής και επίλυσης προβλημάτων, τομείς που το γυναικείο φύλο από την φύση του υστερεί.
8. Παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια, βλέπουν λιγότερη τηλεόραση. Με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορούμε να ελέγξουμε το περιεχόμενο των ερεθισμάτων που δέχονται περισσότερο απ' ότι με την τηλεόραση. 

Συνοψίζοντας, μην λιθοβολείτε και αποκόβεται το παιδί σας από την μόδα της εποχής και τους φίλους του. Δείτε τα σαν μια μορφή εναλλακτικής διασκέδασης που ηρεμούν και ξεκουράζουν τα παιδιά μας. Καθιερώστε τον "κανόνα της μιας ώρας" και ηρεμήστε. Τα πράγματα δεν είναι όσο τραγικά φαίνονται.

Είναι κατάλληλο για το παιδί μου; 

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε αν τα video games που θα αγοράσετε στο πιτσιρίκι σας είναι κατάλληλα για την ηλικία του γιατί σίγουρα δεν θέλετε σε καμιά περίπτωση να βλέπει εφιάλτες την νύχτα ή να εκδηλώσει βίαιη συμπεριφορά επειδή παραβλέψατε να ελέγξετε την καταλληλότητα και το περιεχόμενο τους. 

Πως θα το κάνετε αυτό; Είναι απλό. Σε όλα τα ηλεκτρονικά παιχνίδια αναγράφετε ένας "αριθμός", ο οποίος αναφέρεται στην ηλικία των ατόμων για τα οποία προορίζεται το παιχνίδι. Αυτός ο αριθμός ή σήμα, προσδιορίζεται από το "Πανευρωπαϊκό σύστημα Πληροφόρησης για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια", ένα έγκυρο σύστημα αξιολόγησης που χρησιμοποιείται σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες (PEGI: Pan-European Game Information). Η σχετική ιστοσελίδα του είναι: http://www.pegi.info. Για παράδειγμα, το σήμα 3+ αναφέρεται στην καταλληλότητα του παιχνιδιού για παιδάκια από τριών χρονών και πάνω. Το σήμα EC (early childhood) είναι ακριβώς το ίδιο, απλά αναφέρεται σε κάποιο άλλο σύστημα αξιολόγησης που χρησιμοποιείται κυρίως στην Αμερική. Ωστόσο, καλό θα ήταν πριν προβείτε στην αγορά που παιχνιδιού να ελέγξετε και το περιεχόμενο του. Θα αρέσει στο παιδί σας; Είναι ευχάριστο; Είναι δημιουργικό;      Σύμφωνα με την εκπαιδευτικό στα Technokids, κ. Αλίκη Κελαϊδή, θα ήταν προτιμότερο τα πολύ μικρά παιδιά (3-3.5 ετών) να αποφεύγουν την χρήση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Για τις συγκεκριμένες ηλικίες προτιμότερο θα ήταν να απασχολούνται με "εκπαιδευτικά software" που τους προσφέρουν πολλές δυνατότητες για την σωστή διανοητική τους ανάπτυξη. Σκεφτείτε επίσης τα ακόλουθα πριν φτάσετε στο ταμείο και πληρώσετε για κάτι που ίσως αργότερα το μετανιώσετε:

1. Σκεφτείτε τα ενδιαφέροντα του παιδιού σας καθώς κοιτάζετε τα παιχνίδια. Τι του τραβάει περισσότερο την προσοχή; Τι του αρέσει να κάνει; Έχει για παράδειγμα κλίση στον αθλητισμό; Μήπως το ενθουσιάζουν παιχνίδια στρατηγικής; 
2. Μιλήστε με φίλους και συγγενείς για ηλεκτρονικά παιχνίδια που έχουν αγοράσει και θεωρούν ενδιαφέροντα και δημιουργικά.
3. Βρείτε παιχνίδια που είναι κατάλληλα για την ηλικία τους, έχουν ενδιαφέρον και δεν περιέχουν βία.
4. Αναζητήστε παιχνίδια που απαιτούν στρατηγικές ικανότητες και επιζητούν την επίλυση προβλημάτων.
5. Παιχνίδια που χρειάζονται 2 ή και περισσότεροι παίχτες βοηθούν στην ανάπτυξη του ομαδικού πνεύματος και της συνεργασίας.
6. Ακόμα κι αν το πιτσιρίκι σας είναι μόλις 4 ετών, πολλά παιχνίδια μπορούν να το διασκεδάσουν και να του δώσουν ερεθίσματα χρήσιμα για την ηλικία του. 
7. Επειδή τα συγκεκριμένα παιχνίδια κοστίζουν, σιγουρευτείτε πως κάνετε την σωστή αγορά. Μιλήστε με άλλους γονείς, διαβάστε κριτικές σε περιοδικά και στο ίντερνετ ή νοικιάστε τα πρώτα από καταστήματα με DVD. Μια δοκιμή θα σας πείσει.

Αντιμετωπίζοντας την προσκόλληση

Ακόμα κι αν έχετε αγοράσει τα σωστά ηλεκτρονικά παιχνίδια, ο κίνδυνος της προσκόλλησης παραμονεύει. Παρακάτω σας προτείνω μερικούς τρόπους για να ελέγξετε την απασχόληση του με τα παιχνίδια αυτά. Δεν χρειάζεται να φωνάζετε κάθε φορά που δεν μπορείτε να το ξεκολλήσετε από το τηλεχειριστήριο. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να κλείσει αυτή η συσκευή που σας προκαλεί πανικό. 

1. Σεβαστείτε το πάθος του. Τα παιχνίδια αυτά του δίνουν χαρά και την δυνατότητα να ηρεμεί, να διεκδικεί και να νιώθει λαχτάρα και διέγερση. Μην του στερείτε αυτές τις απολαύσεις. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να του εξηγήσετε πως το καταλαβαίνετε αλλά πρέπει κι εκείνο να καταλάβει εσάς και να σεβαστεί την επιθυμία σας - για το καλό του. 
2. Βάλτε όρια. Μπορείτε να θέσετε τους κανόνες και να απαιτήσετε την διατήρηση τους. Για παράδειγμα μπορείτε να του επιτρέπετε να παίζει για μια ώρα καθημερινά και για δυο ώρες τα σαββατοκύριακα. Το σημαντικό είναι να είστε σταθεροί στην συμφωνία σας - μόνο έτσι θα αποφύγετε φασαρίες και γκρίνιες. Βάλτε το χρονόμετρο να τρέχει γιατί τα παιδιά δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να τα βάλουν μαζί του. 
3. Όταν είναι άρρωστο... Ναι υπάρχουν λίγες μεμονωμένες περιπτώσεις που θα του επιτρέψετε να παίξει λίγο παραπάνω από το συνηθισμένο. Δεν πειράζει. Αρκεί να του εξηγήσετε πως παραβιάζετε τους κανόνες σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις και η ασθένεια του είναι μια από αυτές. Έτσι, δεν θα περιμένει την ίδια αντιμετώπιση όταν είναι καλά. 
4. Σκεφτείτε εναλλακτικές λύσεις. Όσο κι αν αγαπάει τα ηλεκτρονικά του παιχνίδια, σίγουρα θα ενθουσιαστεί με κάτι καινούργιο που θα του προτείνετε. Απλά καθημερινά πράγματα, όπως για παράδειγμα "έλα να φτιάξουμε καρτούλες για τους αγαπημένους μας" ή "μετά το φαγητό λέω να παίξουμε όλοι μαζί ένα επιτραπέζιο" είναι προτάσεις που αποκλείεται να τους αντισταθούν. 
5. Στο σπίτι του φίλου του... Μπορεί εσείς να έχετε θέσει όρια και κανόνες στην χρήση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, τι γίνεται όμως όταν πάει στο σπίτι του φίλου του; Υπάρχουν οι ίδιοι κανόνες εκεί; Αντί να του απαγορεύεται να πηγαίνει στο φίλο του, σας προτείνω να μιλήσετε στους γονείς του. Μπορείτε να τους εξηγήσετε το πρόγραμμα που εφαρμόζεται εσείς και τους λόγους για τους οποίους δεν θέλετε σε καμιά περίπτωση να περνάει όλο τον ελεύθερο του χρόνο παίζοντας ηλεκτρονικά. Έχετε πολλές πιθανότητες να συνεργαστούν μαζί σας αφού αντιμετωπίζουν το ίδιο ακριβώς πρόβλημα. Έτσι, από κοινού μπορείτε να θέσετε στα παιδιά τον "κανόνα της μίας ώρας".
6. Περάστε χρόνο με τα παιδιά σας. Σίγουρα η καθημερινότητα όλων μας είναι ιδιαίτερα κουραστική και μας αφήνει λιγοστό χρόνο και δύναμη για παιχνίδι. Ωστόσο, είναι απαραίτητο. Κάθε φορά που βρίσκεται ευκαιρία, μην περιορίζεστε στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού σας. Πηγαίνετε για πικ νικ, μια βόλτα στην θάλασσα, σε ένα παιδικό θέατρο, για ποδήλατο στο πάρκο. Η γυμναστική, ο καθαρός αέρας και η συντροφιά σας έχουν ευεργετικές επιπτώσεις στην ψυχή του παιδιού σας.